مهریه چیست؟
مهریه مالی است که زوج در هنگام عقد نکاح به زوجه تمکین میکند یا بر ذمه زوج قرار میگیرد که پرداخت نماید. بنابراین طبق قانون مهریه اولاً باید مالیت داشته باشد و دوم اینکه قابل تملک باشد.
مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالمطالبه: به موجب قانون به مجرد وقوع عقد نکاح مهریه بر ذمه شوهر قرار میگیرد و زن میتواند هر وقت خواست آن را از همسر خود مطالبه نماید و مرد نیز مکلف به پرداخت آن میباشد.
مهریه عندالاستطاعه: به مهریه ای گفته میشود که در عقد نکاح، پرداخت مهریه مشروط به استطاعت مالی زوج میشود یعنی زمانی مرد مکلف به پرداخت مهریه میشود که از توانایی و استطاعت مالی لازم برخوردار باشد.
نکته: اگر قید عندالاستطاعه در عقدنامه برای مهریه ذکر نشود مهریه عندالمطالبه میباشد.
نکات مهم در خصوص مهریه
مهریه حتما باید ارزش مالی داشته باشد مانند زمین، خانه، ملک، ماشین، طلا و… در غیر اینصورت باطل است.
مهریه بعد از فوت مرد (اگر در زمان حیات وی پرداخت نشده باشد) جزء دیون مرد محسوب شده و زن میتواند قبل از تقسیم اموال زوج بین وراث، مهریه خود را از اموال متوفی برداشت نماید.
وجود رابطه نامشروع و خیانت زن باعث اسقاط حق او در گرفتن مهریه نمیباشد و زن میتواند مهریه خود را از همسرش دریافت نماید.
گرفتن مهریه جزء دیون ممتاز میباشد و زن میتواند در صف طلبکاران جزء طلبکاران با اولویت باشد و مهریه او بر سایر دیون ارجحیت دارد.
چه اموالی جزء مستثنیات دین محسوب میشود و قابل فروش برای مهریه نیست؟
اموال زیر جزء مستثنیات دین محسوب شده و قابلیت فروش جهت پرداخت برای مهریه ندارد:
- خانه ای که برای سکونت عرفاً و شرعاً در شأن و منزلت محکوم علیه در شرایط اعسار باشد.
- وسایل خانه برای رفع ضروریات زندگی محکوم علیه که متناسب باشد.
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاصی که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
- کتاب و ابزار علمی برای اشخاصی که اهل دانش هستند متناسب با شأن و منزلت آنها.
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت میشود مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره میشود.
- تلفن مورد نیاز مدیون.
سقف پیش بینی شده در قانون برای گرفتن مهریه چقدر است؟
میزان مهریه از نظر قانون سقف خاصی ندارد و به هر میزان و مقدار قابل تعیین در هنگام عقد نکاح است اما در خصوص گرفتن مهریه طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، هرگاه مهریه در زمان عقد نکاح تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی باشد قانون باید مطابق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی برخورد نماید اما اگر مهریه بیشتر از آن میزان باشد در رابطه با بخش مازاد آن توانایی مالی زوج ملاک پرداخت مهریه میباشد.
انواع بخشش مهریه
ابراء: یعنی زن ذمه شوهر خود را از پرداخت مهریه بری میکند و دینی که شوهر بر گردن دارد را اسقاط مینماید، این نوع بخشش مهریه به هیچ عنوان قابل رجوع نیست.
اقرار: اگر زن در دفاتر اسناد رسمی، سند اقرار دریافت مهریه تنظیم نماید و اقرار کند که مهریه خود را از همسر خود دریافت نموده است، مهریه پرداخت شده محسوب میگردد و زن دیگر نمیتواند ادعایی نسبت به مهریه مطرح نماید.
بذل: اگر بخشش مهریه در قالب بذل باشد، این بذل قابل رجوع است مگر اینکه حق رجوع از مابذل از زن اسقاط شود. اما نکته ای که وجود دارد اگر زن در قبال طلاق، مهریه را بذل نماید و حق رجوع نیز اسقاط نشده باشد و زن در دوران عده به مهریه رجوع نماید مرد نیز میتواند از طلاق رجوع نماید.
حق حبس در گرفتن مهریه به چه صورت است؟
طبق قانون، زن میتواند تا زمانیکه مهریه را دریافت نکرده از ایفای وظایف زناشویی امتناع ورزد و این امتناع مسقط حق نفقه وی نخواهد بود اما اگر به میل و اراده خود اقدام به ایفای وظایف زناشویی نمود دیگر این حق از او ساقط خواهد شد.
نکات اعمال حق حبس در مهریه
اول: مهریه عندالمطالبه باشد و موعدی برای پرداخت آن تعیین نشده باشد.
دوم: زن از این حق خود به اختیار صرفنظر نکرده باشد اگر به میل و اختیار خود اقدام به رابطه زناشویی نماید دیگر نمیتواند از این حق استفاده نماید و امتناع وی پس از این موجب نشوز زن میشود.
آیا میخواهید خیلی سریع به وکیل متصل شوید؟
سوالات مربوط به مهریه
اگر مهریه زوجه در عقدنامه به صورت عندالاستطاعه ذکر شده باشد، زوجه با چه شرایطی میتواند مهریه خود را مطالبه کند؟
اگر مهریه به صورت عندالاستطاعه باشد اثبات توانایی مرد برای پرداخت مهریه به عهده زوجه (زن) میباشد. یعنی زوجه باید اموال شوهر خودش را معرفی کند. در غیر این صورت زوج میتواند دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کند. در این صورت بر طبق مقدار مهریه و توانایی زوج دادگاه مهریه را تقسیط میکند و اگر زوج به هیچ عنوان استطاعت پرداخت مهریه را نداشته باشد با توجه به قید مذکور در عقدنامه (عندالاستطاعه) تا زمان توانایی زوج برای پرداخت مهریه زوج از گرفتن مهریه معاف خواهد بود.
همسرم به من خیانت کرده آیا باز هم بنده مجبور به پرداخت مهریه هستم؟
مهریه مالی است که در هنگام عقد نکاح بر ذمه مرد قرار میگیرد و از دیون شوهر به زن میباشد و خیانت همسر نمیتواند این دین را ساقط نماید. در هر صورت مرد مکلف به گرفتن مهریه به همسرش میباشد مگر اینکه طرفین در میزان پرداخت یا نحوه پرداخت آن با هم توافق نمایند که باید به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود و یا پس از توافق کامل در میزان و نحوه پرداخت و یا ابراء مهریه توسط زن و سایر شروط برای طلاق توافقی اقدام نمایند.
همسر من املاکی در خارج از کشور دارد چطور میتوانم برای مهریه آنها را توقیف کنم؟
املاک خارج از کشور قابلیت توقیف توسط دادگاه های داخلی را ندارند اما میتوانید با اجرا گذاشتن مهریه، همسر خود را ممنوع الخروج کنید. جهت دریافت کامل مشاوره با ما تماس بگیرید.
همسر من برای اینکه مهریه پرداخت نکند اموالش را منتقل کرده، با این شرایط چطور میتوانم برای مهریه اقدام کنم؟
اگر قبل از تاریخ دادخواست گرفتن مهریه، ملک با رعایت کامل شرایط صحت معامله منتقل شده باشد یعنی مبیع منتقل شده و ثمن دریافت گردیده باشد و معامله صحیح باشد در این شرایط نمیتوانید ایرادی بر معامله وارد کنید در غیر اینصورت میتوان به عنوان معامله به قصد فرار از دین شکایت نمود که اثبات این مورد بسیار سخت است و حتماً از مشاوره وکیل استفاده کنید.
من و همسرم با طلاق توافقی از هم جدا شدیم الان همسرم که قرار بود مهریه رو به صورت اقساطی پرداخت کنه اقساط رو پرداخت نمیکنه، چطور میتونم اقدام کنم؟
در صورت نپرداختن سه قسط از قبوض اقساطی مهریه میتوانید از طریق دادگاه اقدام کنید اما اگر مالی به جهت مهریه توقیف نشده باشد زوج میتواند برای جلوگیری از جلب شدن، ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه باقیمانده را تقدیم دادگاه نماید. تصمیم گیری در خصوص اعسار با دادگاه خواهد بود.
همسرم یک واحد آپارتمان و یک ماشین دارد آیا میتوانم برای مهریه آنها را توقیف کنم؟
طبق قانون، یک خانه جزء مستثنیات دین است اما کارشناس با بررسی واحد مورد نظر و اعلام نظر میکند جهت اینکه منزل در شأن زوج می باشد یا خیر؟
اگر منزل بیش از شأن اجتماعی و شغلی زوج باشد فروخته شده و پس از کسر مبلغی جهت خرید منزل در شان مابقی جهت مهریه برای زوجه قابل وصول خواهد بود.
اما در مورد ماشین، اگر ماشین از ابزار کار زوج باشد مانند ماشینهای باری، تاکسی، اتوبوس، اسنپ و… قابل توقیف برای مهریه نیست اما سایر ماشین های سواری قابل توقیف جهت مهریه هستند.
آیا افزایش مهریه پس از انعقاد عقد نکاح توسط زوجین صحیح است و عنوان مهریه بر آن اطلاق میشود؟ آیا توسط زوجه قابل مطالبه است؟
افزایش مهریه زوجه پس از عقد نکاح طی سند رسمی دیگر عنوان مهریه ندارد. اما این افزایش دین و تعهدی بر ذمه زوج است که لازم الوفاء بوده و بر همین اساس زوجه میتواند در صورت عدم پرداخت، اقامه دعوا نموده و این دعوا قابل استماع است.
دادگاه صلاحیت دار برای اقامه دعوا برای مهریه افزایش یافته پس از عقد نکاح کدام است؟
با توجه به حصری بودن موارد صلاحیت دادگاه خانواده موضوع ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ و لحاظ آن که دعاوی راجع به افزایش یا حذف مهریه از شمول عناوین مندرج در این ماده خارج است و نیز با عنایت به استثنایی بودن موارد صلاحیت دادگاه خانواده، رسیدگی به دعاوی ناشی از افزایش یا حذف مهریه مندرج در سند ازدواج و نیز دعاوی راجع به ابطال اسناد مربوط و نظایر آن در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی و تابع احکام مقرر بر دعاوی قابل طرح در دادگاه اخیرالذکر است. بنابراین در صورت طرح دعاوی راجع به افزایش مهریه در دادگاه خانواده، این دادگاه با صدور قرار عدم صلاحیت پرونده را به مرجع صالح ارسال میکند.
پس از صدور گواهی عدم امکان سازش (در طلاق رجعی) و تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و تقسیط مهریه زوجه توسط دادگاه، دفترخانه طلاق قبوض اقساطی با تاریخ های معین صادر و زوج و زوجه پشت قبوض را امضا میکنند. حال اگر اموال جدیدی از زوج به دست آید زوجه میتواند قبوض اقساطی را که حال نشده به اجرا بگذارد؟
بر طبق تبصره ۱ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴، تقسیط مهریه مانع از وصول بخش اجرا نشده مهریه در فرض تحصیل اموال جدید زوج از طریق اجرای احکام دادگاه نیست.
آیا اثبات اعسار زوج در پرداخت مهریه و تقسیط مهریه مسقط حق حبس زوجه خواهد بود یا خیر؟
خیر اثبات اعسار زوج در پرداخت یکجای مهریه و تقسیط آن توسط دادگاه مسقط حق حبس زوجه نبوده و زوجه میتواند تا دریافت کامل مهریه از حق حبس خود استفاده نموده و از تمکین (عام و خاص) خودداری نماید.
زوجه برای دریافت مهریه از طریق مراجع قضایی اقدام کرده ولی هنوز حکم قطعی در این خصوص صادر نشده است از طرفی زوج اقدام به انتقال اموال و دارایی های خود به خویشاوندان نموده، آیا میتوان تحت عنوان معامله به قصد فرار از دین شکایت کیفری از زوج نمود؟
خیر تا زمان صدور رای قطعی و محکومیت قطعی زوج به پرداخت مهریه نمیتوان از وی تحت عنوان معامله به قصد فرار از دین شکایت نمود زیرا بر طبق رای وحدت رویه معامله مزبور زمانی اتفاق می افتد که محکومیت قطعی مدیون اثبات شده باشد.
مراحل قانونی که برای دریافت مهریه باید طی شود؟
دریافت مهریه و اقدام برای به اجرا گذاشتن آن قبلاً از طریق دادگاه و اجرای ثبت انجام میشد اما این روند به تازگی تغییر یافته و از طریق دفاتر پیشخوان مهریه و اداره پنجم قابل پیگیری است. به دلیل پیچیدگی موضوع و مراحل اقدام جهت مشاوره با وکیل تماس بگیرید.
می توانید مطلب را به اشتراک بگذارید
مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید