قیمومت،نهادی قانونی است که جهت حمایت از حقوق محجوران پیشبینی شده است.
قیم کیست؟فردی که توسط دادگاه برای اداره امور محجوران به ویژه امور مالی تعیین و نصب میشود قیم نام دارد.
تفاوت قیمومت و حضانت
حضانت فرزندان که ناظر بر مراقبت جسمی و فیزیکی از فرزندان تا سن بلوغ آنها میباشد و براساس قانون بر عهده پدر یا مادر کودک است.اما قیمومت نهادی قانونی است که برای اداره امور مالی شخصی اشخاص محجور پیشبینی شده توسط دادگاه تعیین میشود.
برای چه افرادی قیم تعیین میشود؟
اول: صغیری که ولی خاص(پدر،جد پدری)ندارد.
دوم: مجنون و غیر رشیدی که حجر آنها متصل به صغرشان(دوران کودکیشان) بوده و ولی خاص ندارند.
سوم: مجنون و غیر رشیدی که محجوریت وی به صغر(دوران کودکی)متصل نباشد.
وظایف قیم
- مراقبت و نگهداری از محجور در زمینه اموال و تمام امور مالی وی
- پرداخت نفقه ی افراد واجب النفقه تحت سرپرستی افراد محجور
- ارائه حساب تصدی خود به صورت سالانه به دادستان
- پیگیری امور مربوط به بهداشت و درمان محجور و پرداخت هزینه های مربوط به آن
- اجازه اشتغال به کارو پیشه به محجور در صورت صلاحدید
آیا میخواهید خیلی سریع به وکیل متصل شوید؟
مراحل نصب قیم توسط دادگاه
اول: ثبت دادخواست نصب قیم از طریق دفاتر خدمات قضایی
دوم: مراجعه به دایره سرپرستی دادگاه و ارائه مدرک
سوم: بررسی مدارک شخصی متقاضی قیمومت
چهارم: تایید صلاحیت فرد متقاضی از طرف دادستان
پنجم: صدور حکم قیمومت توسط دادگاه
موارد عزل قیم
عزل قیم،به معنای برکناری قیم از سمت قیمومت و بعد از رخ دادن موارد عزل و درخواست محجور یا ذی نفع یا دادستان از دادگاه صادر کننده حکم قیمومت است و انعزال به معنای برکنار شدن قیم به خودی خود به علت رخ دادن یک عامل قهری است.
- در صورتیکه قیم فاقد صفت امانت گردد یا محرز گردد که از ابتدا فاقد آن بوده است.
- قیم به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم به جنایت،سرقت،خیانت در امانتکلاهبرداری،اختلاس،هتک ناموس،جرم منافی عفت،جرم نسبت به اطفال،ورشکستگی به تقصیر یا تقلب گردد و یا به علتی خارج از موارد فوق محکوم به حبس باشد بطوریکه نتواند به اداره امور محجور بپردازد.
- قیم لیاقت یا توانایی اداره امور محجور را نداشته باشد با ورشکسته اعلام شود.
- قیم پس از اعلام دادستان برای ارائه تضمین،نزد دادستان،حاضر نگردد.
- قیم،سالانه حساب تصدی اموال محجور را به دادستان ارائه نکند.
نکته:تاثیر حکم عزل قیم ناظر به آینده است یعنی اعمال قیم از زمان صدور حکم فاقد اثر میباشد.
مورد انعزال قیم
یعنی اینکه به محض وقوع شرایطی که در ذیل می آید قیم خود به خود عزل میشود:
- قیم مجنون یا دیوانه شود.
- قیم سفیه شود.
- سببی که به علت آن قیم تعیین شده است از بین برود (مثلا جنون،سفاهت فرد از بین برود یا صغیر رشید شود)
نکته:حکم انعزال قیم یک حکم اعلامی است بنابراین از زمانیکه شرایط انعزال محقق گردد حتی اگر حکم دادگاه در این خصوص صادر نشده باشد ،اعمال قیم در فاصله زمان انعزال و صدور حکم دادگاه باطل خواهد بود.
حدود اختیارات قیم
اول:قیم باید با رعایت مصلحت مولی علیه(محجور)اموال و دارایی او را به بهترین نحو اداره کند.
دوم:تربیت و اصلاح مال محجور:یکی از وظایف و مسئولیت ها و حدود اختیارات قیم این است که نهایت سعی خود را در تربیت و رعایت مصلحت محجور بنماید.
سوم:قیم میتواند در صورتیکه مصلحت بداند ،اجازه اشتغال به شغلی را به محجور بدهد.
چهارم:در صورت صلاحدید پزشک و اجازه دادستان قیم میتواند برای محجور عقد ازدواج منعقد کرده و یا در صورت نیاز با اجازه دادستان ،امور طلاق او را انجام دهد.
پنجم:قیم میتواند با تصویب دادستان اموال غیر منقول محجور به فروش نگذاشته و یا رهن بدهد.
ششم:اگر محجور اموال فاسد شدنی دارد قیم باید اقدام به فروش آنها کرده و با حاصل فروش آنها مال دیگری بخرد یا به گونه ای که به مصلحت محجور باشد هزینه نماید.
محدودیت های قیم
اول:قیم،نمیتواند با سمت قیمومت خود از طرف مولی علیه .. یا محجور با خود معامله نماید یعنی نمیتواند مال محجور را به خود منتقل نماید یا مال خود را به محجور بفروشد این نوع نقل و انتقال از نظر قانون باطل است.
دوم:قیم نمیتواند اموال غیر منقول مولی علیه را بفروشد یا رهن بگذارد که درنتیجه آن محجور مدیون شود مگر در صورت وجود شرایطی که مصلحت مولی علیه اقتضا کرده که آن نیز باید با اجازه دادستان باشد.
سوم:قیم نمیتواند دعاوی مربوط به محجور را با صلح خاتمه دهد مگر با اجازه دادستان
در تعیین قیم اولویت با چه کسانی است؟
زمانیکه پدر و جد پدری در قید حیات باشند و یا از نظر قانونی صلاحیت نگهداری و حفاظت از محجور را داشته باشند ولی یا قیم انتخاب نمیشود اما در صورت نبود پدر و جد پدری و یا در صورت نبود پدر و ناتوانی و کهنسالی جد پدری و یا عدم صلاحیت آنها در سرپرستی محجور و درصورتیکه محجوران وصی نداشته باشند اولویت برای نصب قیم با مادر است صلاحیت مادر برای قیمومت زمانی هست که ازدواج نکرده باشد پس از مادر اولویت با اقوام نزدیک محجور برای قیومت میباشد.
تعیین دستمزد برای قیم
قیم میتواند برای انجام امور راجع به قیمومت دستمزد مطالبه نماید در اینصورت با اجازه دادستان میتواند متناسب با کارهایی که در جهت قیمومت انجام میدهد دستمزد مناسب و متعارفی را از محل اموال مولی علیه برداشت نماید معمولا دستمزد قیم با توجه به شرایط ذیل توسط دادستان تعیین میگردد:
- کیفیت و کمیت کار قیم در اداره اموال و مواظبت شخص محجور
- شرایط زندگی و عرف محلی که محجور آنجا زندگی میکند.
- در امر محجور
می توانید مطلب را به اشتراک بگذارید
مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید