بعد از اینکه فردی فوت میکند رابطه ی وی با اموالش قطع میشود و به طور قهری و غیر ارادی اموال و ماترک متوفی به ورثه تعلق میگیرد و به اصطلاح به ارث میرسد.
دو نوع قرابت از موجبات ارث است
قرابت سببی:خویشاوندی و قرابتی که از طریق ازدواج حاصل میشود که شامل زوج و زوجه است.
قرابت نسبی:خویشاوندی که به واسطه ی رابطه خونی از یکدیگر به ارث میبرند که شامل درجات و طبقات مختلف است.
خویشاوندان نسبی که به علت پیوند خونی ارث میبرند
این افراد برحسب درجه نزدیک بودنشان به متوفی در سه طبقه قرار میگیرند.
- پدرومادر و اولاد و اولاد اولاد
- اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها
- عمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها
آیا میخواهید خیلی سریع به وکیل متصل شوید؟
طبقه اول در ارث
طبقه اول شامل فرزندان،پدرو مادر و نوه ها میباشد.
میزان سهم الارث پدرو مادر:
اول: اگر متوفی فرزند و نوه نداشته باشد و پدرو مادر هر دو زنده باشند سهم مادر از ارث یک سوم و سهم پدر دو سوم میباشد این درصورتی است که مادر حاجب نداشته باشد یعنی اگر مادر حاجب نداشته باشد سهم مادر یک ششم و بقیه سهام متعلق به پدر میباشد.
چهار شرط ذیل باعث میشود که مادر حاجب داشته باشد
- متوفی حداقل دو برادر یا یک برادر با دو خواهر یا چهار خواهر داشته باشد
- پدر آنها زنده باشد
- از ارث ممنوع نباشد
- وراث یا خویشاوندان (ابوینی(پدرو مادری)یا ابی(پدری)تنها باشند
دوم: هر گاه متوفی فرزندو نوه داشته باشد:
در اینصورت پدرو مادر مجموعا یک سوم ارث را میبرند(سهم هر یک یک ششم میباشد)مگر اینکه فرزند متوفی فقط یک دختر باشد که یک سوم متعلق به پدرو مادر متوفی و یک دوم نتعلق به دختر متوفی است و باقیمانده به نسبت مذکور دوباره بینشان تقسیم میشود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در اینصورت مادر از باقیمانده ارث نمیبرد.
اما اگر متوفی چند دختر داشته باشد پدرو مادر هر کدام یک‌ششم مجموعا بک سوم ارث میبرند و تمام دختر ها با هم دو سوم ارث میبرند که بینشان به صورت مساوی تقسیم میشود.
میزان سهم و الارث فرزندان متوفی
اول: اگر فرزند متوفی دختر باشد:
اگر متوفی فقط یک فرزند دختر داشته باشد و پدر و مادر نیز داشته باشد نصف ترکه متعلق به فرزند می باشد اما اگر متوفی دو دختر یا بیشتر بدون پسر داشته باشد و پدرو مادر نیز داشته باشد دو سوم ترکه به دختران میرسد و مابقی بین سایر وراث(مثل پدرو مادر و احتمالا زوج یا زوجه) به نسبت سهمشان بینشان تقسیم میگردد.
دوم :اگر متوفی فرزند پسر داشته باشد:
اگر فرزند متوفی یک پسر یا چند پسر باشد و پدرو مادر نیز زنده باشند اول پدرو مادر سهم یک سوم را میبرند و بقیه برای فرزندان پسر با پسران میباشد که در صورت دو یا بیشتر بینشان به نسبت مساوی تقسیم میشود.اما اگر متوفی فرزند دختر و پسر هر دو را داشته باشد و درصورت وجود پدرو مادر در این طبقه و زنده بودن آنها پدرو مادر با هم یک سوم ارث را میبرند و مابقی بین فرزندان دختر و پسر به نسبت یک به دو تقسیم میشود(یعنی پسر دو برایر دختر)
نکته خیلی مهم:در ارث بردن از طریق قرابت نسبی (خویشاوندی خونی)طبقه بالاتر طبقه پایین را از ارث محروم میکند یعنی با وجود خویشاوندی در طبقه اول طبقه دوم ارث نمیبرند و همینطور طبقه دوم نسبت به طبقه سوم اما نکته قابل توجه اینجاست که اگر متوفی همسر داشته باشد همسر در هر یک از طبقات سهم متعلق به خود را خواهد برد که برای زوجه یک هشتم را در صورت وجود فرزند و یک چهارم درصورت نداشتن فرزند و برای زوج هم یک چهارم را در صورت وجود فرزند و یک دوم در صورت نداشتن فرزند میباشد.
میزان سهم و الارث نوه ها
نوه ها به جانشینی از پدرو مادر خود ارث میبرند یعنی اگر در طبقه اول متوفی فرزندی نداشته باشد اما نوه داشته باشد با توجه به اینکه نوه دختری با پسری است همان سهم دختر با پسر متوفی به او ارث میرسد فارغ از اینکه جنسیت خود نوه دختر یا پسر است یعنی اگر نوه فرزند دختر است و حتی اگر خود نوه پسر باشد سهم دختر متوفی را به ارث میبرد و اگر نوه فرزند پسر است سهم پدر خود را به جانشینی از پدر به ارث میبرد.
وراث طبقه دوم
افرادی که در این طبقه قرار میگیرند شامل:
خواهر ها و برادر ها فرزندان آنها و نیز پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها میباشند.
افراد طبقه دوم در صورتی ارث میبرند که متوفی از طبقه اول هیچ وارثی نداشته باشد زیرا در صورت وجود وارث در طبقه اول نوبت به طبقه دوم نمیرسد.
شرایط ارث بردن در طبقه دوم
اول: اگر پدربزرگ و مادربزرگ تنها وارث متوفی باشند تمام ترکه را به ارث میبرند.
دوم: اگر اجداد متعدد باشند در صورتی که اجداد پدری باشند مردها دو برابر زنها ارث میبرند ولی اگر اجداد مادری باشند و پدر بزرگ و مادربزرگ مادر متوفی ارث به میزان مساوی بین زن و مرد تقسیم میشود.
سوم:اگر اجداد پدر و مادر متوفی با هم باشند در صورت تعداد اجداد مادری یک سومسهم الارث آنها بوده و به طور مساوی بین اجداد مادری و پدربزرگ و مادربزرگ تقسیم میشود و دو سوم نیز به اجداد پدری میرسد که در مورد اجداد پدر مردان دو برابر زنان ارث میبرند.
چهارم:اگر متوفی هم اجداد داشته باشد و هم نواهر و برادر در اینصورت دو سوم ترکه به وراثی میرسد که از طرف پدری خویشاوندی دارند که بین خودشان به صورت ذکور دو برابر اناث تقسیم میشود و یک سوم نیز به اقربایی میرسد که از طرف مادری خویشاوندی دارند که به صورت مساوی بین زن و مرد تقسیم میشود.
نکته:اگر خویشاوند مادری فقط یک برادر یا خواهر(فقط مادری)باشد،یک ششم ترکه به او ارث میرسد.
شرایط ارث بردن خواهر و برادر متوفی
یک:اگر متوفی خواهر و برادر ابوینی(پدرو مادری)داشته باشد خواهر و برادر پدری ارث نمیبرند ولی در هر صورت خواهر برادر مادری ارث میبرند.
دو:اگر متوفی چند خواهر و برادر امی داشته باشد و سهم الارث به طور تساوی وی بین ذکور و اناث تقسیم شود.
سه:اگر متوفی هم خواهر و برادر ابوینی(پدرومادری)و هم خواهر و برادر امی(مادر تنها)
داشته باشد اگر اخوه امی(مادری) چند نفر باشند(بیش از یک نفر) یک سوم ترکه به آنها میرسد که به صورت مساوی بین ذکور واناث تقسیم میشود و اگر فقط یک خواهر یا برادر مادر داشته باشد یک ششم به ارث میبرد سهم خواهر و برادر ابوینی(پدرومادری)هم دوسوم درصورتیکه چند نفر باشند میباشد و اگر فقط یک خواهر با برادر ابوینی باشد به تنهایی نصف ترکه را به ارث میبرد.
شرایط ارث بردن فرزندان خواهر ها و برادر های متوفی
اگر متوفی خواهر و برادر نداشته باشد فرزندان آنهادرصورت وجود هر کدام جانشین پدرو مادر خود در ارث بردن میشوند و هر کس سهم پدر با مادر خود را به ارث میبرد.
وراث طبقه سوم
افرادی که در این طبقه قرار میگیرند شامل عمو ها و عمه ها خاله ها و دایی ها فرزندان آنها میباشد
نکته اول:درصورتیکه متوفی هیچ وارثی از طبقه اول و دوم داشته باشد نوبت به طبقه سوم میرسد.
نکته دوم: اگر متوفی اعمام(عمو ها و عمه ها) و اخوال(خاله ها و دایی ها) ابوینی داشته باشد اعمام و اخوال ابی پدر تنها ارث نمیبرند.
نکته سوم:اعمام و اخوال ابوینی که ارث میبرند سهم الارث ذکور دو برابر اناث خواهد بود اما اعمام و اخوال امی(مادری تنها)سهم الارث بین زنان و مردان به طور مساوی تقسیم میشود.
نکته چهارم: سهم اعمام و اخوال اگر چند نفر باشند یک سوم ترکه است و اگر تنها یک نفر باشد یک ششم ترکه سهم الارث وی میباشد و مابقی به اعمام و اخوال ابوینی(پدرومادری)میرسد. این در صورتی است که متوفی هم اعمام و اخوال ابوینی و هم امی داشته باشد.
فرزندان اعمام و اخوال
باوجود عمو ها وعمه ها و دایی ها و خاله ها فرزندان آن ها ارث نمیبرند.اما اگر از این طبقه درجه اول (اعمام و اخوال)وجود نداشته باشد،نوبت به درجه ی بعد،یعنی فرزندان آن ها میرسد وهر یک به جانشینی از پدر ومادر خود ارث میبرند.استثنا:تنها استثنا درقانون ارث که درجات اول ،درجات بعدی را از ارث محروم میکند مربوط به این قاعده است که اگر تنها وارث یک پسر عموی ابوینی(پدر ومادری)باشد ویک عموی ابی (پدری تنها)،پسر عموی ابوینی ارث میبرد نه عموی ابی
ارث زوجه
در صورتیکه زوج فرزند نداشته باشد سهم الارث زوجه ،یک هشتم از عین اموال،منقول و قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه واعیان میباشد.
نکته:
اگر زوجه متعدد باشد،یک هشتم بین آن ها به طور مساوی تقسیم میشود و در صورتیکه زوج فرزند نداشته باشد،یک چهارم سهم الارث زوجه از بین اموال منقول وقیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه واعیان است.
می توانید مطلب را به اشتراک بگذارید
مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید